किनी हालेँ खर्छ गरी प्रेमिकाको ठहरले

किनी हालेँ खर्छ गरी प्रेमिकाको ठहरले
खल्ती मेरो रित्ती गयो मोबाईलको रहरले ।

थारो गाई पाले झैँ पाली राख्नु परे पछी
सास भये मरी दिन्थेँ दुई रुपैयाँको जहर्ले ।

आजसम्म कती गयो हिसाब गर्न गाह्रो परो
सम्पत्ति लुटे सबका उन्नतिसिल शहरले ।

पाउने भन्ने केइ छैन जाने मात्रा रहेछ यो त
सम्पत्ती र समय बग्यो मैला बगाए झैँ नहरले ।

धेरै धेरै समस्याको जड् हो यो माया प्रिती,
सके सम्म उनिलाई बगाए हुन्थ्यो लहरले।

खरि जुको हाँस्यो

खरि जुको हाँस्यो
गोठालो रोयो,
गोठालो हाँस्यो
खरि जुको रोयो,
गोठालो र जुकाको
सम्बन्ध मासियो
डढेलो लागो
बीउ बिजन नासियो
उत्तिस ढालियो
हुरहुरी बालियो
बचेरो कालियो
जरा सम्मै फालियो
ढुङ्गा पनि गालियो
अचम्म देखियो
घना जंगल खालि यो।

भैंसीले कुल्चीयो
पिपिरा भाँचियो,
बिवाद सुल्झियो
फनफनी नाचियो
प्राणी सबै मासियो
हामि मात्रै बाँचियो।

तलास करो कोई तुम्हे मिल जाएगा

तलास करो कोई तुम्हे मिल जाएगा
हमारी तरह तुम्हे कौन चाहेगा,
देख्ने वाला तो कोई और भि मिल जाएगा
लेकिन हमारी आँखैं कहाँ से लाएगा ?


उनकी यादो में हरपल हम अस्क बहाते हैं,
जो लम्हे भुल्ना चाहे वहि याद आते हैं,
बस इतना हि प्यार था इन हाथो कि लकिरो में
भुल से वो लम्हे कभी भुलाये नहि जाते हैं।

चाहत तो बहुत है दिल मे कैसे इन्कार करुँ
बहुत चाहता है दिल तुझे कैसे इज्हार करुँ
तु चाहत है किसी और कि
अप्ना समझ् कर मैं कैसे तुझ्से इन्तजार करुँ ....???

मेरो शुभकामना तिमीलाई

मेरो शुभकामना तिमीलाई
सयपत्री सरह गमक्क भाई रहोस् जिन्दगी,
रातो टिका सारी टलक्क भईरहोस् जिन्दगी,
जमर सरह हराभरा भई रहोस् जिन्दगी
एही नै मेरो यहाँलाई दशैको हार्दिक मंगलमय शुभकामना

कहाँ छन आजका नेपाली बालबालिका ?

आजको विश्व सभ्यता र विकासको चूलीमा पुगी सक्दा, र यो राष्ट्रमा तथाकथित् सबैको हक र अधिकार सुनिस्चित पारिने भनिएको सरकार गठन भई बारम्बार नेतृत्व लिने होडबाजी चलि सकेको अवस्थामा पनि आफ्ना न्यूनतम आधारभूत आवश्यकताहरुको परिपूर्ति हुन नपाइ सडक सडकमा सडकबालबालिका र धनीमानीका घर—घरमा नौकरको रुपमा रहेका बालबालिकाको सङ्ख्या कहालीलाग्दो छ भन्दा धेरै मान्छे आश्चर्य प्रकट गर्छन् । टुटे—फुटेका भाँडा बटुल्ने बालबालिका देखि लिएर काडमाण्डौं र मोफसलमा यत्र—तत्र छरिएका होटल र चिया पसलमा तातो चिसो नभनी बालश्रमिकको रुपमा काम गर्न बाध्य हजारौं बालबालिकाले यस यथार्थको जिउँदो उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन् ।
यो सबै चर्चा बालबालिकाको हक र अधिकारको सम्बन्धमा रहेको छ । अनुसन्धानले सबै पत्ता लगाइ सकेको छ । छापेर किताब निकालिईसकेको छ । वेभसाइटमा हालिईसकेको छ । यी सबै अनुसन्धान र खोज धेरै जसो फायल र प्रतिवेदनको घेराभित्र खुम्चिएर रहेको कुरालाई नकार्न कसैले प्रयास गर्ला जस्तो मलाई लाग्दैन ।नकार्न खोज्ने कोही महानुभाव भएतापनि आफै विनिर्माणवादको चपेटामा परी दोषी ठहरिने सम्भावना भने नरहेको होइन । केही अन्तराष्ट्रिय र राष्ट्रिय गैर सरकारी संस्था छोडेर धेरैजसो बालबालिकाको सम्बन्धमा काम गर्ने सङ्ंघ संस्थाहरुको सिद्धान्त र व्यवहारमा आकाश र पातालको फरक देखिन्छ ।
कानुनी तवरमा त नेपालले धेरै कानुन बनाइ सकेको छ । २० नवम्बर १९८९मा संयुक्त राष्ट्रसङ्घ महासभाद्वारा पारित बालअधिकार सम्बन्धी महासन्धीमा सहमति जनाइ सकेको छ । अन्तराष्ट्रिय महासन्धिमा सहमति मात्रै होइन, १४ सेप्टेम्बर १९९० मा हस्ताक्षरसमेत गरिसकेको छ । यो माहासन्धिमा उल्लेख गरिएअनुसार युरोपेली मुलुकहरुमा सिद्धान्त एवं व्यवहारमा लागू हुन थालेको धेरै भैसकेको छ । नेपाल यसको ठीक विपरीत छ । सिद्धान्त भने निकै फस्टाएको छ भने व्यवहारमा केही पनि सुधार भए जस्तो मलाई लाग्दैन । सधंै बालअधिकारको वारेमा बक्बक् गर्ने नेतृत्वहरुको खाँचो छैन । देशको सर्वोच्च संस्थामा बस्ने पनि बालअधिकारका कुरा बारम्बार उठाइ रहेका हुन्छन् । यो भन्दा २÷४ वर्ष पहिले त झन बालअधिकारको कुरै थिएन । नेपालमा पहिलो पटक २०६३ को अन्तरिम संविधानले भाग १ को धारा २२ मा पा“पांचवटा उपधारा राखी बालअधिकारको मौलिक हक र अधिकारको बारेमा उल्लेख गरेको छ । यसै भागको धारा २२को उपधारा ३ मा “शोषणजन्य कार्य कानुनद्वारा दण्डनीय हुनेछ र त्यस्तो व्यवहार गरिएको व्यक्तिलाई कानुनले निर्धारण गरे बमोजिम क्षतिपूर्ति दिइने छ” भनी उल्लेख गरिएता पनि अहिलेसम्म पाइएका दोषीहरुलाई उचित कारवाही गरेको पाइदैन । कारवाही कतै भइहाल्यो भने पनि पुलिस र प्रशासन मिली अलिकति आर्थिक कारोबारमा मिल्छ । कानुन निर्माताकै घरहरुमा धेरै बालबालिका शोषित भएको तथ्य यथेष्ट मात्रामा पाइन्छ । खोइ त कारवाही ? खोइ जरीवाना ?
दिनैपिच्छे पत्रपत्रिका पढ्यो; कतै न कतै बालबालिकाको शोषण भएको भेटिन्छ । दोषी पत्ता लागेको पनि पत्रिकामा आउ“छ, तर कारवाही गरेका थोरै खबर पढन पाइन्छन् । यो किन यस्तो ? पक्कै पनि कारवाही नभएरै त हो ।
बिगत दुई तीन बर्षदेखि मैले बालअधिकार उल्लङ्घनका घटनालाई नियाल्दै आएको छु। एक दुई वटा घटना सम्झिने बित्तिकै आङ्ग जिरिङ्ग हुन्छ। यो लेख लेख्दा मेरो स्मरणमा आएका बालअधिकार उल्लङ्घनका घटना मर्मस्पर्शी छन् । सबै भन्दा पहिले त गत दुई बर्ष अगाढीजनदिशा दैनिकमा े प्रकाशित एउटा खबरको सम्झना आउछ। त्यो सम्झनाले मलाई फनफनी घुमाउ“छ । उक्त पत्रिकाको ७औं पृष्ठमा “बोर्डिङ् स्कुलमा यातनाबाट बालिकाको मृत्यु” शीर्षकमा छापिएको खबरले झस्काएको बेला मेरो मस्तिष्कमा एउटा अमेट छाप बसेको छ। यस्तै कुुरा सम्झेर मनमा उकुसमुकुस भएका कुरालाई पोख्न खोज्दै छु । यो घटनाले त मलाई स्तब्ध नै बनाइदिएको थियो ।
उक्त घटनामा शिशु निकुञ्ज उच्च माध्यमिक विद्यालय, सीतापाईलामा कक्षा २ मा अध्ययनरत १० वर्षिया वालिका विपना पाण्डेको मृत्युे शिक्षिकाले अघिल्लो दिन दिएको यातनाबाट भएको रहेछ । दुर्भाग्य ! यो स्कुल सामन्तीहरुको छत्र छायामा रहेको हुनाले त्यतिका दिन सम्म घटनाको गोपनीयता बचाइएको रहेछ । यस्ता विपना कति मारिए सबै खालका यातनाबाट, तर यो घटना भने लोकतन्त्र पछिको राजधानीमा भएको हुनाले निस्कियो । पत्रकारले खुलासा गरेपनि दोषीलाई कारवाही गर्न देशका कानुन र अधिकारका ठेकेदार भनाउनेले यस्ता घटनालाई सजिलै ठाडा कान लगाउने परिपाटी पटक्कै छैन । कुनै मन्त्रीकी छोरी भए अर्कै कुरा ।
यो त एउटा सानो उदाहरण मेरा दिमागले सम्झेको हो । अरु कति घटना भए कति, पत्तै छैन । दिनहु जस्तो घटने यस्ता घटनाको लेखाजोखा यकिन छैन। “यातना पाएकी बालिको उद्धार” शीर्षकमा कान्तिपुरमा छापिएको खबरमा आफन्तबाट यातना दिइएकी बालिकालाई प्रशासनद्वारा घर फर्काइने कुरा उल्लेख थिया,े उक्त कुरा यो घटनाले झल्यास सम्झिए“ । घर फर्काउने कामले मात्र उद्धार भएजस्तो मलाई लाग्दैन । उसलाई उचित वातावरण मिलाइ दिनु पनि प्रशासनको परमदायित्व हो । यातना दिनेले विभिन्न तरिकाले आफ्नो बचाव गरिहाल्छ यातना पाउने पाएको पायै ।
“बालगृहबाटै अलपत्र” शीर्षकमा छापिएको खबरको याद आउछ। यसको प्रकाशित मिति याद नआएपनि यो समाचार कान्तिपुर दैनिकमा पढेको थिए जसले बालगृहको नाजुक स्थिति थाहा पाउँदा पाउ“दै पनि प्रसाशनले वेवास्ता गरेको कुरा प्रष्ट पार्छ । खोई कोनि के को बाध्यताले हो बेवास्ता गरेको ? यस्ता घटनाहरु न्ेपालमा दिनहु जस्तो घटि रहेका छन्।
४ देखि १०, २००८ जनवरीको नेपाली टाइम्स् (३८१ अंक) साप्ताहिकमा नयाँ पत्रिकाबाट साभार एउटा अर्को समाचार ‘भोका बालबालिका’ (ज्गलनचथ ऋजष्मिचभल)मा भनिए अनुसार देशको कुर्नै एउटा अत्यन्त दुर्गम ठाउँमा जाडोमा कठ्याङ्रिँदै स्कुले विद्यार्थीहरु तत्कालिन अर्थमन्त्री रामशरण महतलाई स्वागत गर्न बसेका रहेछन । (यो पत्रिका मसंग सुरक्षित नै रहेछ।) मन्त्रीज्यूले बालबालिकाले दिएका फूलका गुच्छाहरु समाउन भ्याउनु भएछ, तर चिसो खप्न नसकी उनीहरुका उद्गार सुन्नुभन्दा अगाडि नै आफ्नो बाटो तताउन पुग्नु भएछ । लुगलुग काँप्दै आफ्ना कुरा राख्न आएका विद्यार्थीहरु जिल्ल परेर घर फर्कनु परेको कुरा गम्भीर विश्लेषणको विषय बन्न सक्तछ ।
पत्र पत्रिकाले यस्ता समाजका कटु सत्यहरु जनमानसमा पु¥याउने काम गरेता पनि कसैले सुधारको काम गरेको पाइँदैन । पत्र पत्रिकाले खबर छाप्दा पनि ठगेजस्तो लाग्छ । यस्ता खबर धेरैजसो बीच पानामा छापिन्छ जुनचैं सबै पाठकको नजरबाट बञ्चित हुन्छ ।
अहिले नेपालमा बालबालिकाको जनसंख्या ५०% को हाराहारीमा रहेको छ । यसले के प्रष्ट हुन्छ भने भोलिका ५०% जनता असुरक्षित छन् । यी सबै बालबालिका भोलिका देशनिर्माता हुन् । छुट्याउन नमिल्ने हिस्सा हुन् । यो कुरा अहिलेको अनुमानित २०६०००० बालमजदुरले प्रष्ट पार्छन् । बीस लाख साठीहजार मध्ये आधिजसो त बाल्यकालमै कामगर्न नसक्ने हुन्छन । रहेका सबै रोगी मजदुर पक्का छन् । यसको जिम्मा कसले लिने ?सरकारले ? खोइ सरकार ? यस्ता अवस्थाहरु सबै क्षेत्रमा भेिटन्छ । २÷४ वर्ष पहिले शोषण हुँदा सरकार समक्ष गुहार माग्न पुग्ने आज स्थानीय निकायबाटै मिलाउन खोज्छन् । यसको मुख्य कारण चाहि सरकारको सम्बेदनहीनता हो । सरकारले यस्ता घटना छानविन गर्दा दोषीलाई दोषी ठह¥याउ“ने क्रममा नातावाद कृपावादको चपेटामा पर्छ । यसले कुनैपनि सरकारी निकायलाई जनताले नपत्याएको प्रष्ट छ ।
देशभरका बालबालिकाको हक र अधिकारमा सरोकार राख्ने धेरै संस्थाहरु मध्ये नेपाल बालमजदुर सरोकार केन्द्र (सिविन) एउटा हो । यस्ता स्वच्छ उद्देश्यहरु भएका संस्थाहरु पनि सरकारको लापरबाहीका कारण पूर्ण रुपले सक्रिय हुन सकेका छैनन् । यसले अन्तराष्ट्रिय महासन्धिमा उल्लेख गरेअनुसारका नियमहरु लागू गर्न सकेको छैन । यी सबै के का बाध्यता ? यी बाध्यताहरुको जड हो लागू गर्ने कर्मचारीमा व्यक्तिगत धर्म नहुनु, सङ्घसंस्था र सरकारका बीचमा समन्वय नहुनु, कानुनमा भएको प्रावधान अनुसार कार्यान्वयन नगर्नेलाई उचित कारवाही गर्ने प्रावधान नहुनु, भएका प्रावधानलाई पनि राम्रो संग छानविन नगरी हचुवाको भरमा लागू गर्नु आदि । यो सबै कुराले सरकारीतन्त्र आफैले संविधानलाई उल्लङ्घन गरेको प्रष्ट पार्छ ।
सबै समस्याहरुको समाधान हामी सबैभित्र लुकेको छ । हामी सबै शिक्षित नागरीकलाई बालअधिकारको उल्लङ्घन भएको कुरा मज्जाले थाहा भै सकेको छ । यो थाहा पाउनु पनि समाधानतिर उन्मुख हुनु हो । सचेत भएर मात्रै भएन । व्यवहारमा लागू गर्नु प¥यो । घरमा राखेका अर्काका छोरा छोरीलाई आफ्ना छोरा छोरी सरह व्यवहार गर्नु प¥यो । बाल बालिकालाई सहारा दिने बहानामा राखेर शोषण गर्न छोड्नु प¥यो । बालबच्चालाई विभिन्न प्रलोभन देखाई टाढाबाट ल्याउन छोड्नु प¥यो । हरेक बालबालिकालाई सचेत गराई उनीहरुलाई शोषणविरुद्ध जुध्न सिकाई भित्रैबाट बलियो बनाउनु आवश्यक छ । गैरसरकारी संस्थाहरुले पैसा पचाउने काम मात्र नभएर सा“च्चिकै काम गर्नु पर्ने भएको छ । बालबालिकाको उत्थानको निमित्त सरकारले छुट्याएको रकम उचित काममा लगाउन बाध्य गराउने संयन्त्र सरकारले तयार पार्नु पर्छ । यस्तो संयन्त्र बनाउ“दा व्यतिगत धर्म पालना गर्न सक्ने मानिसलाई दायित्व दिनु पर्छ । त्यो भए अरुलाई पनि कानुन सजिलै लाग्छ । अन्य देशहरुमा यस्ता निकायहरु छन् जसले कहिल्यै बिबादको घेरामा पर्नु पर्दैन । किनकि त्यो आफै स्वच्छ छ । हाम्रो देशलाई पनि यस्ता संस्थाको खाँचो छ । अन्जानमा शोषण गर्नेलाई पनि सचेत गराउने काम सबै नागरिकको हो र सबैले दायित्व वोध गर्नु अति आवश्यक छ । अहिले भएका सबै संस्थालाई समेटेर सरकारले कदम चाले पक्कै पनि सङ्ल्याउन सक्छ ।


लक्ष्मी प्रसाद बास्तोला
बानेश्वर हाइट काठमाण्डौ
फोन नं.ः ९८४१७६६३७३

स्वर्ण-ज्योति

स्वर्ण ज्योतिका रश्मि तिम्रो, मेरो मगजमा सुस्त झरे
मनका फुस्रा कक्षहरु, दिव्य रविको स्पर्शले
ज्ञानको अलौकिक घर्षणको ज्योर्तिमय प्रतिउत्तर बने
एक शान्त उज्ज्वलता एक शिखा प्रकाशमय
स्वर्णिम लालिमा, मेरो कण्ठस्थलमा झर्यो
मेरा सम्पुर्ण उद्गार बने दिव्य रागिणी।
मेरो एक्लो गुञ्जन, तिम्रो जय उद्घोष बन्यो
मदमस्त भए शब्द,पिई अमर सारा—तरङ्गिनी
स्वर्णिम ज्योत्स्ना मेरो हृदयमा झ¥यो
लिई यो जीवनमा तिम्रो अनन्त नित्यताको प्रहार।
यो देह कसरी तिम्रो पवित्र भवन बन्यो,
झुके तिमीतिर कसरी महत्वकाङ्क्षा अपार
स्वर्ण ध्युतिको प्रभा मेरा पदमा झ¥यो
मेरो छाती अब तिम्रै क्रीडास्थल औ व्यास बन्यो।

मन्द मुस्कानको रहस्य

मन्द मुस्कानले खिच्नसकुँला
मौन हृदयको प्यार
एक खित्काले जित्न सकुँला
अन्तरमनको संसार

हाँसो भित्र छ तत्व बिलुप्त
क्षणभरको हो आसुँ
प्रिय मलाई लाग्दछ मुस्कान
चिर दिनको हो हाँसो ।

Defining Love at Teen

Love is a kindness to each other,
But every one misuses it rather,
Love, if applied in correct sense
Its advantage will be dense..

Love can break human's heart
Common to all youths of earth,
Love relieves each others grief
Though it is expressed in brief.

Youth's love is greatest of all
It's simple effect is warm tear-fall
Love can refresh each others mind
For there is some reason behind.

Love can make the life bright,
Even it can cause serious fight,
Love sometimes applied in vain
In such cases nothing is gained.

Love beseeches almost every one
But is applicable to special one
Love when functions in right way
It can convert a night into a day.

A Journey with Struggle

When he was a cradling creature,
He mused none of obscured future
As he grew up the bamboo aright,
Days winged like the summer's night.

None knows what awaits man in morrow.
As a brook,ignorant of course it follow,
Sometimes feels like crying aloud,
And sometimes , dreams of owing a shroud.

Life abounds in blues and blacks,
As in seashore, does suffer the sand,
Now in waves and now in sun;
So awaits the breath, bliss and burns.

In spring do flowers bloom and decay
Man's life so blooms and fades a day,
All hands of fate , the destiny unknown
Strange fortune when counsel it announce.

Row abounds corners and nook,
For future light, rather man dooms
The forbidding interior tells annals none,
Of what but men have within, unknown.

Life rows as sails in ocean's unbound
In hurricanes loss, so do our thought.
In pursuance of some natural good,
It discards roses, bliss or food.

सुन्य सुन्य यो खिन्न रात्रीमा
ब्युझी रहेछु एक्लै
तिम्रो मेरो संसार अघिको
सम्झी रहेछु बेग्लै

मेरो प्रथम त्यो प्रणयको
परिचय झुठो होइन
यौबन सित जिस्की रहेछु
अभिनय साँचो होइन

नयाँ युगको नयाँ पालुवा

शैशवकालको तृष्णामा डुबेको ममता,
आज उमेर पाकेका बिशाल हृदयमा
गोल मैदान बनाई रहेछ।

किन नबनाउनु ?
अमृतमयी रस पिएर हुर्केको पालुवा ,
आज अमृत नै पिएर तृप्त हुन पाउँदा ।

लौ पल्केछ सारा नयाँ पालुवा,
अमृतमा अहंकारको ।

नयाँ पालुवाले,
प्रबेश गरेको छ नयाँ संसार।
आजको पालुवा , भोलीको बृक्ष्य
अमृतरुपी आनन्दको तलासमा,
भेट्दछ अनौठो उध्घोसक
जुन संसारमा , श्वेत चरिहरु
कलरव गर्दै
पृथ्वीको पल्लो क्षोर् तिर जान तत्पर छन ।

विवेकको सिकार्,क्रुरताको चिरफार्

ढुङो कुच्याउन खोज्ने मानिसहरु ,
दुबो को पातले सिकार खेल्न चाहन्छन,
तर दुर्भाग्य ! ढुङ्गाको चोइटाले ,
सिकारीको निधारमै सिकार खेलिदिन्छ।

दुबो गला काट्न तत्पर भएको छ ,
घाँस् काट्ने घाँसी सम्मको बाधक बनेको छ,
त्यो सानो गाईको एक बुजो आहरा ।

बिबेकशिल प्राणिको बिबेकलाई लुकाएको थैली ,
आज बिबेकहिन प्राणिको बसमा परेको छ ।

बिबेक आज बेबारिसे भएको छ,
बिबेकलाई सुकुम्बासी नबनाउने हो भने ,
दुबोका पातले बनाएका चिरा टालिने थिए,
मानवता भएको मन निर्धक्क हुने थियो ,
विवेक सन्तुलित हुने थियो ,
पृथ्वी सन्तुलित हुने थियो ।

पानी धमिल्याउने फूलको चमत्कार

फूल मात्रै होइन ,
कोपिलापनि पो अन्योलमा परेछन ,
फूल र कोपिला मात्रै होइन ,
बिउ नै अल्मलियेछ थालेको छ
लता बृक्ष्य सबै नअलमलिने कुरै भएन |

विज्ञानले धेरै चमत्कार गरो रे ,
पानी धमिल्याउने काम मात्र गरेको देखिन्छ,
संग्ल्याउने साधनको चमत्कार चै खै ?

धमिल्येको पानीमा फूलको थुगा ,
चोबेर शान्ति छर्किन सकिएला ?

प्रकृतिमा भूल

संसार रहेछ एउटा प्रकृतिको पोखरी
यसैमा मानवले सजाउदो रहेछ बेस्सरी |

फूललाइ काँडा बनाउने, शूललाई फूल
मानव बाटनै हुदो रहेछा प्रकृति मा भूल,
प्रकृतिको मूल तत्व मानिन्छ बतास,
बनाए मानवले बिसाक्त अश्रुग्यास |

पवनलाई नै दुश्मनको सहायक बनाइएको छ ,
हतोत्साहित प्राणीहरु पनि , बिदेशमा पत्र बोक्छन |

सुन्दर फूलका पत्रहरु चेतावनीका लिफाफा बनेका छन् ,
बाँसको उत्पादन आदर्श लाई पिट्ने लाठी बनेको छ ,
सुर्यदेव क्रोधित भएर अग्नि बाण प्रहर गर्न थालेका छन्
पृथ्वीमाता सन्तानलाई थाम्न नसकी खटपटिन थालेकी छिन|

यस्तो परिबर्तनलाई हेर्न तर पनि दिउँसै चियाई रहेका छन्
आज अंगुरका झुप्पाहरू झुत्ते विस्फोटक बनेकाछन|

खै ! आजता बादलपनी ग्रीनेड बोकेर हिड्न थालेको छ
एस्तो भयानक दृश्य लाई रोक्न मानव तातेको जस्तै छैन
मानव तात्ने कता हो कता, जल पो तातेर पोल्न थालेको छ
आत्तिएर भागेको प्राणी प्रकृतिमै मृत्यु शैय्यामा परेको छ |

आशाबादी पीडा

जीवन भरिका ती सब पिपासा ,
उज्ज्वलताका ती सब आशा ,
सुखी दिनहरु पर्खे आउला भनि ,
नआउने होलान ती दिन, कैलेई पनि |

दीर्घकालको श्रम मिठो भन्थे ,
उत्सुकता संग दिनहुँ औला गन्थे ,
अविरल भयो लौ हाम्रो पर्खाई,
ब्यक्त गर्छन सबैले सलिल बगाई|

नीरव भयो अब हाम्रो जीवन ,
शुष्क भयो समुद्र, बन्द पवन |

फूल सब ती शूल भए
दिवस ती सुखमय कहाँ गए ?
पिडा मनको मृदु उदगार बन्छ ,
बाह्य दृश्य हेरी यो कसले बुझ्छ ?

जति छन् दिनता उर भित्र नै छ ,
तप्त निर बनि दृगबाट खस्छ |

यस्ता दु:खद भावले मनमा ,
आउदैनन सुखमय दिन यो जीवनमा |

भावनाका कणहरु

भावनाका कणहरु,खुसियालिका क्षणहरु
गोमनका फणहरु,मात्तिएका गणहरु
बलबान हुन्छन भावनाका बाणहरु।
आधुनिक रणहरु,बध हुदेइछ भ्रुणहरु

रमाइलो बेइज्जती खेल

भैंसीका आलमा, समुद्रका छालमा,
संकट कालमा , भाडा बहालमा ,
ठगिदैछ मलमा, रडाको छ जलमा,
बाडिको भलमा , संकटको नेपालमा ,
संबिधानसभाको हलमा,कुर्सिको र्‍यालमा
दु:ख दियिन्दैछ बेइज्जती नयाँ नेपालमा ।

आशाबादी निराशा

भयभित जीवनको प्रकाशमयी आशा
जलन गर्ने यौवनको शान्त पिपासा
मिलनसार प्रकृतिको ध्युतिमान निशा
घेर्यो प्रभाले वरिपरी सम्पूर्ण दिशा ।

छोयो प्रमादले जीवन वरिपरी
ल्यायो सन्तुस्ठी मनकी स्वर्गपरी
संकेत भो रहने , बसन्तको सँधैभरि
बदलिँदो परिवेश हजारौं थरि-थरि ।

जीवन ओरालीमा उँबो फर्किएछ
तुच्छताबाट सजिलै पर तर्किएछ
सुरपुरी विधाताले अमृत छर्किएछ
नअस्ताउने दिनकर तिर लर्किएछ ।

चालेछ अबलौ कसिंगर धुलो सब
रहेछ मनको बसन्ती बन अब
अन्तर चक्षु उदाङ्गै खुलेछ अब
थालेछ मनले भविष्यको कल-रव ।

खोजि हिँडदा प्रकाश , पृथ्वी भित्र
पाईन्छ आशा- निराशाको यथार्थ चित्र
मन भित्रै रहेछ , उज्ज्यालो सफल मित्र
उसैले बुझाउँछ सफल जीवनको चरित्र ।

कुरा हो डरको

घाम चर्को
चाहिँदैन बर्को।

बाटो छैन अर्को
भुइचालाको जस्तो थर्को।

तानियो धर्को
कमिलाको लर्को।

कोही छैन भरको
शक्ती हुन्छ तरको।

लाग्दछ झर्को
जब हड्डी मर्क्यो।

छली हुँदैछ करको
काम रहेन रहरको
नस्ट भैई सको बरको ।

परिणाम् आयो चर्को
बिकृती देखिन्छ भए भरको।

Environment protection

Changes in environment have created a great trouble to the whole human race. These are not only personal problems but also social, economic and biological problems.
The pollution that has affected the different substances like air, water, land, etc, ultimately, has caused the deterioration in environment causing the great effect in decline of natural sources of water in the world. Because of this, there has been scarcity of water in main sectors like agriculture, industry and in production of energy. The rapid urbanization is one of the main problems of environmental degradation. Our small effort can be instrumental in bringing back the normal condition of environment. First and foremost thing we need to do is to become ourselves aware and make other people aware about this environmental degradation.

The centralization of administration and opportunity have gathered a thick population in cities, this has hence, increased the threat of pollution, residence, water sources, electricity and food. Therefore, people living in urban areas can minimize the problems by implementing the following steps:
• Lets cultivate the habit of saving food
• Lets minimize the use of traditional food items and develop the culture of consuming alternative food items
• Lets ride on environment friendly means of transport for protecting the environment
• Lets bear the responsibility of cleaning our surrounding on our own
• Lets participate in productive works utilizing our precious time
• Lets be active in collecting, managing and proper utilization of water resources
• Lets minimize the unnecessary use of electricity and increase the use of solar energy
• Lets protect the public places like parks and plant trees for greenery

Similarly, people living in rural areas can also contribute in protecting our environment.
If the people in rural areas follow the following steps they will be able to contribute in saving our environment.
• Lets not keep the cultivable land barren
• Lets give priority to the unseasonable fruits
• Lets opt the modern ways for developed and healthy food production
• Lets plant trees in open and public places for increasing greenery
• Lets increase the production of cash crops
• Lets increase the production use of herbal medicines
• Lets give emphasis to domestic and agricultural employments


Lets be conscious about world environmental change, population increase, food scarcity and economic problems.

'C.A Poll Will Bring Curfew': Rahul Saha

(This report was published in a magazine on Constituent Assembly election day)

CA polls may be so many things to so many of us, but there are people who do not know what it is all about. To many it is a fuss for nothing, while some are of the fear that it is the continuation of those movements that left the roads fuming some years back with burning tyres and slogans. Gathering of so many people at a location reminds many of the violent mobs and demonstration. On the date of the CA polls, we took the opinion of some children across the country and wanted to know that they knew of the CA polls and what they expected it to bring home for them.

"CA polls with bring curfew," says Rahul Kumar, a ten year old student from Kalaiya, studying in the fourth grade at Sishu Niketan. He has no idea of the CA polls or the New Nepal people are talking about. "I don’t like polls," he says, adding that his parents too did not turn up for casting votes. "It is a holiday, that is all I know," he concludes.

Ten year old Amir Tamang from Bhojpur, a fourth grader at Ratna Rajya School doesn’t know anything about the CA election. He has heard people talking about Sambidhan Sabha, but doesn’t know what it is. He is hopeful that the CA is being held for good, though he does not have the faintest idea as to what is really is.

Sreyesh Poudel (10), studying at Alok Vidyarshram has heard of the CA polls but doesn’t know that it is either. He is however optimistic about the 'New Nepal' after the polls. "New Nepal will see new buildings, and people will not fight," says he, when asked what New Nepal means to him.

For Sujata Aryal (14) of Shanti Vidya Mandir (class VI) from Chitawan, New Nepal implies "Ramro Naya Nepal," [a better new Nepal]. When asked what she meant by that, she says," Am….. I don’t know." For Prakrit Neupane (14) of Baneshwor, studying in New Summit School, CA polls means "Desh chalaune election," or an election to run the nation. "It will create New Nepal," he hopes, but cannot say what New Nepal is.

Sahanewaj (9) a student of grade three from Siraha, studying at Shri Guyeshwori High School opines that CA election is a "Shanti Election." He further adds that the election will bring "security to all," as against the Old Nepal which was full of "robbery, murder, crime, riots, and insecurity etc." But when asked whether he is sure of it, he says, "No!"

Rashmi Aryal (11), a fifth grader at St. Xaviers School, and a resident of Mid Baneshwor is of the view that the faint traffic on Chaitra 28 was for the CA polls. "It will bring new rules," she claims, and "build New Nepal." She expects overall development in the New Nepal, as she opines that development has no limitation. Prashant Baral (12) an eighth grader at the Gargi Memorial School, Janakpur opines that the CA election is a "constitution making election." It would "develop New Nepal," which means, "riot-less, mob-less, crimeless peaceful Nepal," as against the earlier Nepal. For Rabin Dhungel (14) of class VIII at Mishu Sama Foundation School, Kandaghari, CA polls mean "law-making bodies." He is also optimistic that it would bring "peace and prosperity," unlike in earlier Nepal which was full of conflicts and riots. But he says, he is only "70 to 80% percent sure of it."

For Saroj Khanal (9), a resident of New Baneshwor studying in class IV at Kathmandu Xaviers Public School, CA poll is a "nation-making authority." It would "form New Nepal" that means, "a better nation." When asked how the earlier Nepal was, he answers, "Not good. There was scarcity of gas, kerosene, petrol etc. "

Arun Khanal (10) of New Baneshwor, attending class three classes at Kathmandu Xaviers thinks that New Nepal means "Construction of new buildings, roads etc. " For him, earlier Nepal was "full of criminal activities." He is 90% sure of New Nepal.

This is what the law-makers of tomorrow know about the law-making process of today. Their ignorance should in no way be an excuse for the law-makers of today to by-pass their interests and rights. They are very young and hence they need care. The Constitution that is being 'invented' should guarantee them a safe heaven in the "New Nepal" they are dreaming of, without knowing what it will exactly look like.

बालनाटक महोत्सव हुने,

।

काठमाडौँ, १२ फागुन (ओएनएस)
बालबालिकाहरूको मानसिक, शारीरिकलगायत समग्र सिर्जनात्मक विकासका लागि राजधानीमा 'बालनाटक महोत्सव २०६६' को आयोजना गरिने भएको छ ।

यहि फागुन १७ देखि २३ गतेसम्म सन्चालन हुने नाटक महोत्सवमा ७ वटा नाटकहरू समावेश गरिने छन् । नाटक महोत्सबबाट बालबालिकाको सोच्ने शक्तिको विकास हुने, शब्द भण्डार बढ्ने, लेखन पक्षमा सुधार हुने, आफू जस्तै साथीले गरेको अभिनय हेरी आत्मविश्वास बढ्ने र सिनेमा हेरे जस्तै मनोरन्जन प्राप्त गरी स्वास्थ्यमा पनि फाइदा पुग्ने आयोजकको दाबी छ ।

नाटक महोत्सव बारे राजधानीमा पत्रकार सम्मेलन गरी यसबारे जानकारी गराइएको हो । कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोष र रुसी सांस्कृतिक केन्द्रको सहकार्य तथा शैली थिएटरको प्रस्तुतिमा यो नाटक सन्चालन हुन लागेको नाटक महोत्सवका संयोजक लक्ष्मी बास्तोलाले जानकारी दिए ।

महोत्सबाट उठेको सम्पूर्ण रकमबाट गरिब, असहाय र बिपन्न बालबालिकाहरूलाई छात्रवृत्ति प्रदान गरिने पनि संयोजक बास्तोलाले बताए । बालनाटक महोत्सबबाट सङ्कलित रकम समुदायका गरिब र विपन्न एवम् सङ्घर्ष गरी आफ्नो पढाइलाई निरन्तरता दिँदै आएका दसजना सङ्घर्षशील बालबालिकाहरूलाई शैक्षिक प्रोत्साहन छात्रवृतिको रुपमा प्रदान गरिने कुरा कार्तिकेय बालप्रतिभा पुरस्कार कोषले जनाएको छ ।

कोषका अध्यक्ष मोहनकुमार कार्कीले कोषले सँधै बालहितकारी कार्यक्रममा जोड दिने धारणा व्यक्त गरेका थिए । समारोहमा कोषका वरिष्ठ सल्लाहकार तथा वरिष्ठ लेखिका गीताकेशरी, महासचिव महेश पौड्याल 'प्रारम्भ' र रुसी सांस्कृतिक केन्द्रका निर्देशक किसलेभले यस बालनाटक महोत्सवले बालरङ्गमन्चको विकासमा विशेष योगदान पुग्ने विश्वास व्यक्त गरेका थिए ।

यस च्यारिटी बालनाटकको रमाइलो मेला रुसी सांस्कृतिक केन्द्र, कमलपोखरीमा हरेक दिन ३ बजे हुनेछ । विशेष च्यारिटी सो यहि २२ गते शनिबार १२ बजे हुने कुरा कार्यक्रममा जानकारी गराइएको थियो ।

Unwarranted Slaps

I didn’t grow up properly
I had numerous infatuations, and they slapped me
For every slogan I shouted
They said, I disturbed their agenda, and they slapped me
For who I was?
The first age, I was obsessed with guns
The tender age of seven eight nine, I didn’t know
How they all went, smoked, with billows from the barrels
And somebody hid his second hand gun beneath my pillow
And I thought I deserve a try, whichever direction it fires
The sound was bustling and the next morning
I had my first slap in the face.
Mama wanted me to behave and grow tall
The gunshot was forgotten and I became a darling
And my grandpa called me Gandhi, he said
I obey and can write difficult names for invitation
For marriage and obituaries,
Spellings of names I couldn’t pronounce, and
Nonnative spellings of words from occupation
Then, my first long pant came uninvited
Something tickled me, I was a lousy connoisseur
Wanted to taste the bud, flowers and nectar
Bees and buzzes, thus I got my second slap
I didn’t know the reason.
And I know, I didn’t grow up properly
But a single slap, I couldn’t agree with, and
The chilled morning, the chilled bone
The expensive fare, the back bench
The tuition, the examination
The dream, my parents
And the slap
This is loose
But the slap was the humiliation
It mortified my being and the dreams gone sour
But I still don’t understand why he slapped me
Early in the morning,
To a boy who was going for few lessons
On Physics and Chemistry;
I still don’t know who was he and he was waiting for me
Early in the morning
I still don’t know had he got any kid of my age
Going to school and waking up early for an extra class
I still don’t know, how many he would have slapped
I still don’t know, had they all went kept quite
Like me for all these years
I still don’t know, how many kids deserve the slap
Yes, I didn’t grow up properly
In the land of million mutinies,
My land, my land
Spare those kids
They are innocent
They are dreams, and
Someday, they will sing songs fn you and your valor
But, for every single slap, my land
You lose a son, you wreak a dream
With every slap, you destroy a family
With every slap, you create an outlaw
So, spare those kids
They are innocent.
Yes, I didn’t grow up properly
In my land, and today
I am in exile, weaving a dream for a land
Earning a few pennies, to grow a farm
Full of innocent dreams and
Create a my own land
Where kids can wake up early and go to school
Without any fear of slaps and checking drills
Where kids can learn lessons on best of
sciences and poems
Without worrying about strikes and bandhas!

Dreamland

In the land of dreamers
death men and women are walking
counting the days of the wars
to find their new days of a new world.
They have straight faces
and walk straight finding their own ways.
They look at each other straight.
They think straight.
They speak straight.
But they are death statues
walking on the ways of complicated darkness.
Within the colorless rays of the selfish Sun
they don't know their own colour.
If somebody stabs them
they don't feel the pain
because it has been familiar to them.
They don't even know
the colour of their own blood.
(Don't say they are dead,
they will get angry.)
They don't realize the difference between
life and death.
The sky covering them is meaningless.
Beneath them
they lost their own footprints on their ways
could not be seen and followed them by the others.
For every new battles
the wombs of the experienced mothers
are the training centres of the unborn soldiers.
But the wombs usually burst into pieces
by the kicks of the babies inside.
So, the soldiers die unborn
in the Gynaecology wards of the hospitals.
The death bodies of the soldiers
will be found scattered and un-cremated
in the morgues of the hospitals
or fields or bushes or
mountains.
The mothers die on the beds or roads or markets
before they see their babies born.
The death mothers wake up
in the middle of the darkened night and running
all the ways possible
holding the burning bamboo lamp
falling from the sky.
Looking at the death faces of the stars
she is asking about her lost babies
that she has never seen.
Then they stitch their own wombs
to give birth those soldiers again.
In the land of dreamers
Life and death have the same meaning
and same story.